Vorige week ontving ik een mailtje van het NIBI: het Nederlands Instituut voor Biologie. Ik was nogal verbaasd, want ik zag de relatie tussen biologie en een naaiblog (niet doordenken hè ;) ) niet zo snel. Maar toen las ik verder en vielen de puzzelstukjes op hun plaats:
Elk jaar organiseert NIBI verschillende evenementen en acties voor de Week van de Biologie. Vanwege de Corona-maatregelen vindt het nu alleen online/thuis plaats. Een van de acties is een wedstrijd om textiel met plantaardige middelen te verven: Verf je eigen t-shirt.
Mijn verveelde brein werd na het lezen van de mail meteen weer wakker gepord. Ik dook Google op voor een uitgebreide zoektocht naar meer informatie over het verven van stoffen met plantaardige materialen. Met een lang en leeg weekend voor de boeg met Koningsdag, besloot ik een poging te wagen om een lap stof met bieten te verven.
Textiel verven met plantaardige stoffen
Ik ben inmiddels een heleboel wijzer geworden over textiel verven met plantaardige stoffen. Het wordt natuurlijk al eeuwenlang gedaan. Tegenwoordig worden de meeste stoffen met synthetische materialen geverfd, die vaak superslecht zijn voor het milieu.
Via oom Google kwam ik erachter dat je een heleboel planten, kruiden, groente en fruit kunt gebruiken voor het verven van stoffen. Kurkuma, rode bietjes, rode kool, brandnetels, avocado, eikels, bloemen, bessen zijn maar een kleine greep uit de mogelijkheden. Ik koos voor rode bieten, simpelweg omdat ik daar veel informatie over kon vinden en het geschikt leek voor beginners. De tutorial die ik gebruikte komt van Wikihow: Dye Fabric with Beets
Stof verven met bieten
Het bleek nog even lastig te zijn om ongekookte bieten in schil te vinden. Bij de meeste supermarkten (of tenminste in hun webwinkels) is alleen de gekookte, geschilde variant te vinden. Gelukkig zit er bij mij in de buurt een groentewinkel, waar ik vijf bieten kocht (ongeveer een kilo).
Mijn vriend was net zo verveeld als ik en was zo lief om ze voor me te schillen en in plakken te snijden, zodat ze lekker veel kleurstof af konden geven. De bieten gingen in de grootste pan die we hebben en we lieten ze 2,5 uur koken. Ik gebruikte overigens een houten lepel. De kleur kan daar intrekken maar verder geeft het geen rare reactie met wat je aan het brouwen bent.
Stof voorbereiden voor het verven
Ondertussen bereidde ik de stof voor. Juist een gebruikte stof leek me een goed idee (ik weet niet of dat waar is hoor) zodat de kleur zich goed kan hechten aan de vezeltjes. Ik nam een oude kussensloop: wit met een patroontje van blauwe bloemen. Het leuke is dat ik er twee van heb dus ik kan goed vergelijken wat het kleurverschil is.
Ik haalde alle naden uit zodat ik een lange lap stof had. Hij is ongeveer 160 x 55 cm groot en weegt 100 gram. Sorry voor de overvloed aan details trouwens, maar omdat ik volgens mij een nieuwe hobby gevonden heb, wil ik mijn stappen goed documenteren voor een volgend experiment ;)
Daarna deed ik hem nog een keertje in de wasmachine omdat hij toch een beetje naar kast-in-ouderlijk-huis rook en deed ik hem in een pan met azijn en water (1 deel azijn en 3 delen water). Deze liet ik zo’n 1,5 uur koken. Het is de bedoeling dat de azijn als een beitsmiddel werkt, waardoor de verf zich beter aan de stof kan hechten. Andere (natuurlijke) manieren om dit te doen is met sojamelk of zout. Kennelijk kan een aluminium pan ook een interessante uitwerking hebben op de kleuren, maar met inductie kun je daarmee niet koken (ik heb zelfs wat scheikunde opgestoken met dit experiment!).
De stof in het bietenrood weken
Toen beide pannen lang genoeg hadden staan sudderen, hebben we de bieten er uit gevist. Ze waren een stuk lichter geworden en het vocht was knalrood. De gebruikte bieten kun je overigens gewoon eten, wij vonden het zonde om ze weg te gooien dus maakten er een bietengratin van.
Vervolgens heb ik de pan met stof (het zag er uit als een bizarre stof-soep nu) afgegoten en de stof in de pan met bietenrood gedaan. Om er voor te zorgen dat er geen stukjes boven het water uitstaken, heb ik er een (glazen) schoteltje op gelegd.
Dit heb ik de hele nacht (16 uur in totaal) laten staan weken (dus afgekoeld, het heeft niet de hele nacht staan pruttelen).
De bietenverf in de stof fixeren
Volgens de handleiding wrong ik de stof ‘s ochtends voorzichtig uit. Hij zag er behoorlijk roze uit, wel een soort van mediumroze en lang niet zo fel als het bietenrood was. De kleur ziet er een stuk donkerder uit wanneer hij nat is, dus ik wist al dat ik een lichter resultaat zou krijgen. Vervolgens ging hij in de droger. Helaas is iemand op het moment niet zo blij met me want de droger ruikt lichtelijk naar bietjes nu, oepsie… hehe. Daarna heb ik de stof gestreken. Het is de bedoeling dat door de warmte, de kleur er goed in blijft zitten.
Resultaat
En dan hierbij het resultaat, maar dan wel vergeleken met de ongeverfde kussensloop want anders zie je het verschil bijna niet op de foto ;) Het is zachtroze, maar eerder een pastel perzik-tint in plaats van een babyroze. Het lijkt op rose quartz!
Doordat onze pannen eigenlijk net aan de kleine kant waren (de stof paste er wel in maar zat wel wat opgepropt) had ik verwacht dat het vrij ongelijk geverfd zou zijn. Dat valt mee. Her en der is het wel iets donkerder, maar verder is het vrij egaal.
Kortom: mijn stof is licht roze geworden en het experiment is geslaagd!
Wat is er leuk aan textiel verven met plantaardige stoffen?
Ik heb me dit weekend prima vermaakt met dit project en ben me al in het inlezen voor een volgende poging. Ik wil dan voor een meer uitgesproken resultaat gaan. Dus ik ga de stof beter/anders beitsen en misschien ook wat minder textiel en meer verfstoffen gebruiken. Linnen in plaats van katoen lijkt me ook een interessante optie.
Maar ik snap dat je je afvraagt waarom ik dit leuk vind. Want je kunt a) gekleurde stof gewoon kopen en b) ook een potje textielverf kopen wat een stuk sneller en met minder moeite gaat.
Voor mij zit de lol ‘m in het onverwachte! Het is vrijwel onmogelijk om twee keer precies hetzelfde resultaat te bereiken. Je voelt je een soort van alchemist die in een pot zit te roeren met een gek brouwsel en experimenteert er op los met verschillende goedjes. Alleen is het doel dit keer geen goud, maar een uniek geverfde stof waarvan er maar eentje is in deze wereld.
En wat ga ik nu met mijn roze kussensloopje doen? Ik ben van plan om er een kort blousje of een mouwloos topje van te maken. De lap is natuurlijk niet zo ontzettend groot en het is katoen, waardoor je wel een beetje beperkt wordt in de patronen/modellen die je kunt gebruiken. Het enige probleempje is wel dat ik hem niet of in ieder geval niet met de wasmachine kan wassen: dan zal de kleur hoogstwaarschijnlijk vervagen. Niet te veel zweten, dus ;)
Gefeliciteerd met je nieuwe hobby/verslaving! 😉 Heel erg leuk om te lezen dat je er zo veel plezier mee had (dat was immers ons doel). Het is een mooi kleurtje geworden, past heel goed bij de blauwe bloemetjes. En ik ben benieuwd naar de voortzetting van je project!
Dankjewel Karlijn! Het volgende experiment komt er binnenkort aan ;)
Nog een tip mocht je verder willen experimenteren maar ook winkels vermijden: ik heb wel eens gehoord dat iemand wol ging verven met de buitenste droge vellen/schillen van uien. Volgens mij gewone gele/witte uien. Je weet wel, die altijd onderin de groentela rondslingeren. De wol was heel mooi okergeel geworden. Hoe het precies moet weet ik niet, maar dat vast ergens op het www. Misschien werkt het ook op andere materialen dan op wol?
Ik kwam inderdaad ook instructies tegen om met uienschillen te verven. De stof had inderdaad een prachtige kleur gekregen, maar ik las wel dat je ontzettend veel uienschillen nodig hebt om een beetje verfstof te hebben. Ik las dat iemand ze in de supermarkt onder uit de bakken viste, of ze bij de boer ophaalde. Het zag er wel heel mooi uit dus misschien is het die moeite toch wel waard ;)
haha dit is echt een super leuk verhaal zo!
:D dankje!
Wat een leuk blog! Natuurlijk erg milieubewust om zo je stoffen te kleuren! Ikzelf zie dat alleen niet zo zitten, het lijkt mij erg veel gedoe :-). En bovendien zou dat een reden kunnen zijn om mijn ik-koop-echt-altijd-stof-verslaving te minderen.. en dat moeten we niet willen natuurlijk ;-).
Haha, het was inderdaad best een hoop gedoe, maar voor een saai Corona-weekend was het een prima bezigheid. Sindsdien heb ik er ook niet meer de tijd voor gemaakt om er mee bezig te gaan… Misschien binnenkort, als ik genoeg avocado-schillen verzameld heb ;)
Goede morgen
Ik schilder met bloemen, op papier, de kleurstof hieruit, weet iemand hoe te fixeren ?
Fijne dag!
Mathilde