Er zijn heel veel redenen om kleding voor jezelf of je kinderen te maken. Een van deze redenen is vanuit het perspectief van duurzaamheid. Maar hoe duurzaam is het eigenlijk om kleding te naaien? Is het eigenlijk wel duurzaam?
Volgens mij is het korte antwoord: nee, je eigen kleding naaien is niet per definitie duurzaam. Het langere antwoord ligt een stuk gecompliceerder. Ik moet eerlijk bekennen: ik ben geen goeroe over dit onderwerp en ik ben verre van een expert op het gebied van zelfmaakmode en duurzaamheid. Toch vind ik dat alle beetjes helpen, en dat je er in verdiepen een eerste stap in de goede richting is.
Wat is duurzaamheid eigenlijk?
Laten we eerst beginnen met de definitie van het begrip Duurzaamheid. Deze heb ik als duurzaamheids-newbie van wikikids geplukt, lekker in Jip-en-Janneke-taal:
Het begrip duurzaamheid komt er op neer dat in een duurzame wereld mens (people), milieu (planet) en economie (profit) met elkaar in evenwicht zijn, zodat we de aarde niet uitputten.
Wanneer we dit toepassen op kleding, kun je denken bij mens aan arbeidsomstandigheden en salaris. Bij milieu de manier waarop stoffen en kleding geproduceerd worden en hoe schadelijk dat is voor de planeet. De economie gaat over vraag en aanbod, en de prijs van de arbeid en grondstoffen.
Waarom is je eigen kleding naaien niet duurzaam?
Volgens mij is het aanschaffen van nieuwe producten, in dit geval stoffen, niet duurzaam. Er zijn natuurlijk wel duurzaam geproduceerde stoffen waarbij er wel rekening is gehouden met mens en milieu. Maar het is niet alleen de stof, er zijn ook allemaal zaken daaromheen die een impact leveren op het milieu. Denk aan de verpakkingsproducten waarin je online bestelling verzonden wordt, of het vliegtuig waarmee de stoffen vanuit de andere kant van de wereld naar de stoffenwinkel in jouw stad worden gevlogen.
En ook al horen we ontzettend veel verhalen over de ontzettend slechte omstandigheden in kledingfabrieken (laatst werd zelfs bekend dat er in Engeland sprake is van een moderne vorm van slavernij in de kledingfabrieken daar!), massaproductie kan veel efficiënter en energiezuiniger zijn dan wanneer je thuis achter je naaimachine slechts een kledingstuk maakt. De pijler ‘mens’ krijgt hier echter wel een flinke dreun.
Voor stofproductie zijn er ook grote verschillen in productiemethodes die variëren qua impact op het milieu. Voor katoen gebruikt men bijvoorbeeld enorm veel water en grond. Het is echter wel biologisch afbreekbaar en kan worden hergebruikt. Polyester stoffen daarentegen hebben weer veel minder grondstoffen en chemicaliën nodig, maar zijn niet biologisch afbreekbaar en door de vrijkomende microvezels dragen ze bij aan de plastic soup… Kortom: het is allemaal niet zo simpel.
Wanneer is je eigen kleding maken wel duurzamer?
Duurzame en biologische stoffen
Het naaien van je eigen kleding in plaats van het in de winkel kopen, is volgens mij duurzamer wanneer je voor stoffen gaat met een duurzaam keurmerk. Er zijn verschillende certificeringen waarvoor een stoffenproducent alleen in aanmerking komt als ze zich aan de strenge regels houden. Sommige keurmerken hebben betrekking op de arbeidsomstandigheden, eerlijke handel of een biologisch productieproces. Staar je niet blind op een vrolijk labeltje: doe ook onderzoek naar wat het keurmerk precies inhoudt.
Een tijdje terug maakte ik mijn eerste kledingstuk van biologische katoen en ik was onder de indruk van de goede kwaliteit.
Gerecyclede stoffen
De vezels uit gebruikte textiel kunnen weer gerecycled worden tot een nieuwe stof. Zo ontwikkelen en weven ze bij Enschede Textielstad (onder andere) modestoffen die gemaakt zijn van gerecyclede denim, katoen, PET en Tencel, hennep en vlas. Ik vind het een fijne gedachte dat als ik mijn oude kleding of lapjes in de textielbak gooi, dat ze op deze manier opnieuw gebruikt kunnen worden.
Tweedehands stoffen
Wat volgens mij helemaal duurzaam is, is juist geen nieuwe stoffen aanschaffen maar het hergebruiken van bestaande materialen. Denk hierbij aan het aanschaffen van tweedehands stoffen, of juist het vermaken van kledingstukken tot iets anders (upcycling). Tweedehands stoffen kun je bijvoorbeeld in de kringloopwinkel vinden, op marktplaats, maar ook oude lakens of gordijnen kunnen goed gebruikt worden om kleding van te maken!
Deadstock stof
Een andere manier om aan ‘bestaande’ stoffen te komen, is om ‘deadstock’ stoffen te kopen. Dit zijn stoffen die gemaakt zijn voor kledingmerken, maar overtollig zijn omdat er vanuit economische overwegingen, teveel is besteld. Deze worden normaal gesproken vernietigd. Gespecialiseerde stoffenwinkels kopen dit soort restanten op en verkopen deze vervolgens. Bij Eco Fashion Fabrics kun je af en toe wat van deze deadstock stoffen vinden. Helaas kan ik in Nederland geen andere winkels vinden die dit verkopen (tenminste niet dat ze het duidelijk aangeven), maar in het Verenigd Koninkrijk heb je bijvoorbeeld AmoThreads, Rainbow Fabrics of Craftandthriftshop op Etsy. (natuurlijk is het wel weer de vraag hoe milieuvriendelijk de verzending is… Vakantietip, dus?)
Als jij winkels in Nederland kent die deadstock verkopen, dan hoor ik het graag!
Een stukje bewustwording
Ik ben dus wel van mening dat het maken van je eigen kleding meer duurzaam is dan het in de winkel te kopen. Niet alleen vanwege de arbeidsomstandigheden en milieu-impact, maar omdat je veel bewuster van je kleding wordt. Men noemt het maken van je eigen kleding niet voor niks “slow fashion” omdat het veel minder vluchtig is.
Vergelijk het maar met een kledingstuk kopen: in de winkel kun je zo een top van het rek afpakken, passen, en kopen. Dat kost je weinig moeite, want het hangt daar gewoon voor het grijpen. Misschien wil je hem zelfs nog in een ander kleurtje, want hij zit zo lekker. Het shirtje gaat mee naar huis. Na een paar jaar ruim je je kledingkast op en kom je erachter dat je ze het afgelopen jaar niet hebt gedragen omdat ze toch niet zo goed bij je passen. De shirtjes belanden vervolgens in de kledingbak.
Als je zelf je kleding maakt, steek je er je tijd en energie in. Je kiest dus een stof die je leuk vindt en een patroon waarvan je weet dat het bij je past. Je maakt dus echt bewust een keuze voor dit kledingstuk, want anders is het je de moeite niet waard. Bij het naaien doe je je best en je kledingstuk is echt iets waar je trots op bent (en terecht!). Daarom zul je hem waarschijnlijk vaker dragen en er pas afscheid van nemen als hij kapot is en je hem echt niet meer kunt repareren.
Karinkay.nl en duurzaamheid
Zelf moet ik nog veel leren over duurzaamheid, maar zoals ik al zei: je er in verdiepen en je er van bewust worden, is de eerste stap. Ik ben van plan om de komende tijd vaker te schrijven over dit onderwerp, bijvoorbeeld met tips voor tweedehands stoffen en upcycle-projecten.
Ik ben heel benieuwd hoe jij over dit onderwerp denkt en of je nog tips voor mij hebt!
Ik vind het ook een lastig vraagstuk.
Maar probeer zoveel mogelijk kledingstukken te maken van stof uit mijn voorraad. Zodat ik dus niet dat ene mooie stofje koop, terwijl ik thuis nog best veel heb liggen. Daarnaast probeer ik alleen met natuurlijke vezels te naaien. Ook vind ik het belangrijk dat stoffen zo dichtbij mogelijk geproduceerd worden. Dus dan hebbe stoffen die in Frankrijk gemaakt worden een pré. Stoffen met het oeko tex label kopen doe ik ook regelmatig.
Enig nadeel van dit alles is de prijs die je voor stoffen betaald, die kan soms erg oplopen.
Waardoor inderdaad upcycling een heel goed alternatief word.
Het blijft lastig, maar alle kleine beetjes helpen!
Inspirerend artikel, Karin!
Je hebt helemaal gelijk: biologische/duurzame stoffen zijn vaak best prijzig omdat het gewoon de ‘eerlijke’ prijs is, maar ik merk bij mezelf dat ik toch een echte Hollander ben die van koopjes houdt… Ik probeer nu ook zoveel mogelijk te maken van mijn eigen voorraad en wat vaker naar de Kringloop te gaan in de hoop dat ik toch op iemands afgedankte stoffenvoorraad stuit ;)
Ik denk dat je laatste punt hetgeen is waar je als individu het meest mee kunt bijdragen: langer met je kleding doen, minder weggooien en meer recyclen/herstellen. En dan helpen wat naaiskills dus zeker! De textielindustrie is zodanig niet-transparant dat het erg lastig is om te achterhalen waar je stoffen vandaan komen en hoe en door wie die geproduceerd zijn, waardoor het moeilijk is om als consument het ‘goed’ te doen.
Inderdaad, ik vind het best wel frustrerend dat het niet duidelijk is waar je stoffen vandaan komen… Vooral op de markt waar er meestal niet eens bij staat wat voor soort stof het is. Dus minder vraag naar nieuwe stoffen creëren lijkt mij ook een stap in de goede richting.
Wat een tof artikel, ik denk er net zo over. Als we allemaal kleine beetjes bijdragen helpt dat zeker. Voor mezelf heb ik de keuze gemaakt om vaker te kiezen voor eco stoffen. Van leveranciers die weten waar het wordt geproduceerd en dus de stof ook het keurmerk heeft. Daarnaast koop ik ook nog reguliere stoffen, ik vermijd wel de hele goedkope stoffen, vanuit duurzaamheid oogpunt maar ook vanuit kwaliteit oogpunt. Overigens vond ik het hilarisch om onlangs te lezen dat iemand verbolgen was toen ze ontdekte dat een grote goedkope stoffen leverancier stof uit China liet komen. Wat denkt zo iemand dan….
verder koop ik dan ook de fournituren niet bij de grote China winkel maar in de lokale winkel. En kleding die ik, iet meer draag gaat naar de 2e handwinkel, zij schenkt wat niet wordt verkocht weer aan de kledingbank.
Oh en dan nog 1 ding, mijn stof voorraad moet in de kast passen, meer mag er niet in 🤣
In Arnhem zit ook zo’n dead stock winkel, Tickle Down Fabric https://trickledownfabrics.nl/
Dankjewel Nicole! Ik zag inderdaad al meer eco-stoffen op je Instagram langs komen, vind ze erg mooi :) Sommige fournituren vind ik wel erg duur, maar dan maak ik bijvoorbeeld mijn eigen biaisband. En knoopjes komen tegenwoordig vaak uit de voorraad van mijn moeder of oma.
Bedankt voor de tip voor Trickle Down fabrics, de website werkt voor mij niet maar ik kom af en toe nog wel eens in Arnhem dus hopelijk kan ik dan een kijkje nemen :)
Ik koop ook het liefst stoffen die zijn oeko keurmerk hebben. Dus ik probeer ook zeker wel mijn steentje bij te dragen, zeker ook doordat je idd zelfgemaakte kleding veel langer draagt een zuiniger op bent. Ook niet in Sittard zit zo’n stoffen winkel die stoffen verkoopt die over zijn van dure merken (echt super mooie kwaliteit stoffen😍!) Ik kende de naam ‘deadstock’ niet, maar als ik jouw beschrijving daarvan lees, neem ik aan dat deze winkel daar wel onder valt: http://joopmodestoffen.com De winkel zit in Sittard, maar ze staan ook regelmatig op beurzen.
Goed bezig! :) Ooh, die winkel ziet er erg interessant uit, maar helaas is SIttard voor mij een flinke reis. Maar misschien zie ik ze eens een keer op het Stoffenspektakel, als dat weer opgestart wordt…